تنازع نظم و عدل در امن افغانستان || Conflict of order and justice in the safety and security of Afghanistan
نام نویسنده: محمدمصطفی محمدیار (کارشناس ارشد در رشته حقوق خصوصی)
Writer’s name: Mohammad Mustafa Muhammadyar
نظم که به آرامش و آن به صلح و آشتی تعبیر شده و عدل به سپردن حق به صاحب آن یا تحقق حق در عمل معنا شده، هر دو مطلوب آدمی و منطبق با ذوق سلیم اند. اما گاهی دیده میشود که هر دو در یک زمان در یک اقلیم باهم نمیگنجند، مانند عدالت خواهی ملت و نظم خواهی دولت از یک طرف و در زمان واحد، در مقابلی اختشاش خواهی مخالفان و دشمنان.
علت این امر تضاد منافع افراد است که اگر یک گروه در طلب نظم و عدل اند، در مقابل، گروه دیگر منافع خود را در بیعدالتی و بینظمی میبینند. در این میان دولت برگرداندن نظم و تحقق عدل را به عهده دارد ولی تقدم و تأخر این دو مأمول محل اختلاف است و آن، این گونه که اگر در مرحلهی نخست دولت تلاش تحقق عدالت و سعی در اجرای مجازات بر ناقضین قوانین جزایی و رسیدگی به ابعاد حق العبدی بکند، گروههای مخالفین فعالیتهای تبهکارانهی خویش را تشدید بخشیده و نظم را بیش از پیش مختل میکنند تا دولت در اجرای وظیفهی خویش مبنی بر بهکرسی نشاندن عدالت ناکام بماند و اگر دولت مساعی خود را در اول بر برگرداندن نظم مبذول بدارد، مدعییان خصوصی خواستار حقوق منقوضه خویش میگردند.
اما در جامعه افغانی آنچه تا حالا واقع شده، تقدم دولت در برگرداندن نظم نسبت به تحقق عدالت است و به همین سبب است که گاهی دولت قانون مصالحه ملی، عفو عمومی و ثبات ملی منتشرهی جریده رسمی شماره 965 را وضع، گاهی شورای عالی صلح و سپس وزارت دولت در امور صلح را در سال 1398 تشکیل میدهد و گاهی زندانیان را رها میکند و گاهی نیز از جنایات مرتکبهی رهبران جنگی همچون گلبدین حکمتیار میگذرد. ولی در عمل هیچ کس و هرگز نتیجه این دو راه را ندید و آنچه تا هنوز هدر میرود، جانهای شیرین اعم از افراد نظامیان و افراد ملکی و اموال ملت است که در راستای تلاشهای نظم و عدل آوری دولت، مردم بیگناهی این کشور طور مستقیم در انفجار و انتحار و غیر مستقیم از قبیل پرداخت مالیه جهت بقای دولت، هزینه میکنند.
بنا بر بیان فوق و ناکامی دولت در گزینهی مزبور، راه سوم باید بحث و محکم گرفته شود و آن راه، همانا راه مبارزه با فساد اداری، پُر کردن خلاهای موجوده و اصلاح سازی درونکشوری است. درین راستا اقدامات همچون ادای کامل قروانهی نظامیان؛ پرداخت معاشات جمیع معاشبگیران دولتی در مواعید معینه؛ ایجاد صندوق حمایوی و امدادیه بابت حمایت از خانوادههای قربانیان، شهدا و معلولین نظامی و افراد ملکی متاثر از جنگ؛ بیمههای گوناگون از قبیل بیمه صحی افراد و اشخاص فوق الذکر؛ بیمه حیات؛ بیمه شخص ثالث به نفع خانوادهی کسان که به خاطر جنگ به صُوَر گوناگون متضرر میگردد؛ حق الخطر به نظامیان که در ساحات پرخطر گماشته میشوند؛ سفرخرج به آنان که در غیر از اقامتگاه شان موظف میشوند؛ پرداخت نقدی تشویقیه در مناسبتهای همچون روز قهرمانان؛ اکرامیه پس از شهادت؛ اعطای مسکن؛ عدم رهایی دشمن از زندان؛ تسهیل شیوههای اثبات فساد اداری؛ تشدید و قطعیت مجازات و افشای هویت مرتکبین فساد اداری و دشمنان نظم و امن عامه و گروههای مخالفین؛ استحکام سرحدات؛ عدم استفاده از مشاورین خارجی در کرسیهای دولتی، ضروری مینماید. در این راه زمینههای فساد اداری باید جستجو شود، چون تا زمان که جرم از بین نرود، مجرم از بین نمیرود. مثلاً در صورت که دلیل رشوت ستانی، پایین بودن معاشات و یا تأخیر در آن باشد، معاشات باید تعدیل شده و در پرداخت آن تسریع و تسهیل بوجود آید. و دلیل بحث از استحکام سرحدات، ورود مخالفین خارجی از مرزها اعم از هوایی و زمینی است، پس زمان که نیروهای امنیتی سکونی خاطر از نواحی معاشات و پرداختهای کافی و بهموقع شان داشته باشند، هرگز از دفاع خاک خویش منصرف نشده و با دلگرمی تمام سینه را در مقابل دشمن سپر میکنند و برعکس، در صورت که ایشان از سوی دولت خویش حمایت مادی و معنوی نشوند، طبیعی است که ایشان نیز دولت بیگانه را حمایت میکنند و آن این گونه که در تلاشی و بازرسیهای مرزی دقت نمیکنند و یا با اخذ رشوت اجازهی ورود دشمنان و سلاح و مهمات و سایر اقلام ممنوعه را به ایشان میدهند.
در نتیجه باید گفت، در صورت که دولت به راههای فوق عمل نکند و فقط فعالیتهای دشمنان را از طریق رسانهها تقبیح بکند، هرگز به جای نمیرسد، چون گپهای خوب در دیوارها نیز نوشته اند، آدمی را عمل به کار است.
لینک این مقاله در «روزنامه صبح کابل»
https://subhekabul.com/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87/afghanistan-justice-system/
صفحه فیسبوک مربوط به عکاسی از همین نویسنده
https://www.facebook.com/PhotographyMuhammadZai
صفحه تویتر همین نویسنده، برای دستیافتن به لینک سایر نوشتهها و مقالههای وی که در دیگر رسانهها به نشر رسیدهاند
https://twitter.com/Mohamma06817432
صفحه لینکدن همین نویسنده، برای اطلاع از سایر سویه تعلیمی، تحصیلی و تجربه و سابقه کاری وی
https://www.linkedin.com/in/mohammad-mustafa-muhammadyar-16099b177/