الحرم مسجد
لیکنه: شکېبا نادري، الحرام جومات
لیکنه: شکېبا نادري
د نړې له لرغونو او پخوانیو درېیو جوماتونو، چې لومړی یې نبوي، دویم اقصا او درېیم یې الحرام جومات دی. موږ د نبوي او اقصا جوماتونو په اړه په تېرو لیکنو کې معلومات وړاندې کړل او په دې لیکنه کې غواړو چې د الحرام جومات په اړه معلومات درکړو.
که تاسو هم غواړئ، د دې لرغوني او سپېڅلي جومات په اړه خپل معلومات زیات کړئ، نو زموږ دا لیکنه تر پایه درسره ولولئ!
د الحرام د جومات تاریخچه
الحرام جومات، چې لوی جومات هم ورته وایي، یو له پخوانیو جوماتونو څخه دی، چې د مسلمانانو لومړۍ قبله هم شمېرل کېږي.
دا جومات د سعودي عربستان د مکې په ښار کې موقعیت لري. د الحرام جومات لومړی بنسټ اېښودونکی ادم (ع) دی، له هغه وروسته بیا دا جومات د ابراهیم (ع) او د هغه د زوی اسماعیل (ع) په واسطه جوړ شو.
کومو کسانو د الحرام جومات په جوړولو کې یې ونډه اخیستې وه؟
د اسلام پر مهال د دې جومات ځای کوچنی و، خو لومړنی کس چې د دې جومات د لویولو امر یې وکړ عمر (رض) و. د عمر (رض) د خلافت پرمهال دغه جومات شاوخوا دېوالونه هم نه درلودل، د عمر (رض) په واسطه د دې جومات شاوخوا ته دېوالونه هم جوړ شول.
د عثمان (رض) د خلافت پر مهال د دې جومات د ځینو برخو سر پټ شو او د ولید په امر د دې جومات ښکلا دوه برابره شوه او د جومات ډېری ځایونه یې په ښکلې بڼه جوړ کړل.
الحرام جومات په کومو نومونو یادېده؟
د تاریخ په اوږدو کې الحرام جومات په بېلابېلو نومونو یاد شوی، لکه کعبه، د خدای کور، بیت الله، الحرام بیت، العتیق او بیت الحرام.
ولې دغې جومات ته الحرام جومات وایي؟
د دې جومات د نوم د اېښودلو لامل هم دا دی، چې خدای ﷻ دغه ځای ته د مشرکانو ورتګ حرام بللی او او مشرکان یې له ورتګه نه منع کړي دي.
کعبه شریفه په مستطیلي بڼه له تورو ډبرو څخه جوړه شوې ده، پر سر یې توره پرده پرته ده، دا پرده د لومړي ځل لپاره اسماعیل (ع) پرې اچولې وه، له هغې وروسته قریشو هم همدا دود وپاله او د کعبې پر سر یې پرده واچوله چې تر ننه دا پرده پرې شته ده.
خدایﷻ په دې سپېڅلي ځای کې یې ټولې ناوړې کړنې منې کړې دي، لکه وژل، جګړه، غلا، د خلکو په مال او ځان تېری کول، ښکار او... .
کعبه څلور دروازې لري چې یوې ته یې یماني یا سوېلي، دویمه ته یې عراقي، درېیمه یې ته مصري او څلورمه ته یې شامي دروازه وایي.
کعبه شریفه 14/85مېټره لوړوالی لري، اوږدوالی یې 11/58مېټرو ته رسېږي او 10/22 مېټره بر لري.
د ځینو روایاتو له مخې هغه دېوال، چې د الحرام جومات څخه پیل او تر کعبې رسېږي، حطیم نومېږي، خو ځینو څېړونکو بیا ویلي، حطیم هغه ځای ته وایي چې د حجرالاسود څخه پیل او تر زمزم او له هغې څخه د ابراهیم تر مقامه پورې رسېږي.